Welkom bij Zorgpremies.nl Zorgverzekering vergelijken
Contact

Tekenbeet

Wat zijn teken?

Teken zijn super kleine beestjes die op de grond leven. Ze lijken een beetje op spinnetjes, maar dan nog wat kleiner en platter. De volwassen teek heeft ook acht pootjes, waarmee ze zich bijvoorbeeld aan takjes en grassprietjes kunnen vastklampen. Vanuit daar kunnen ze zich vervolgens met twee gestrekte voorpootjes vastgrijpen op mens of dier. Overigens zijn teken geen insecten; zo hebben ze geen voelsprieten of duidelijke afscheiding tussen kop en lijf. De meest soorten hebben zelfs geen ogen.

Teken komen overal in de natuur voor: denk aan het bos, de duinen, op de hei, in het park of zelfs in de tuin. Ze voeden zich met het bloed van mensen, maar ook van tal van dieren zoals: honden, katten, paarden, vogels, muizen, konijnen en reeën.

Een teek zwelt na het opzuigen van bloed langzaam op tot een grijs of bruin bolletje. Het beestje is dan dus niet meer plat. Een vrouwtje kan zelfs tot wel drie tot vier keer zo groot worden na het opzuigen van bloed.Tijdens dit proces kan een teek die ziekteverwekkers bij zich draagt die op de mens of het dier overdragen.

Er bestaan overigens veel verschillende soorten teken, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen zogenaamde harde en zachte teken. In een klein landje zoals Nederland komen er al zo’n vijftien verschillende soorten teken voor. Wereldwijd zijn dit er wel bijna duizend.

Teek

Een tekenbeet voorkomen

Wanneer je in de natuur bent geweest doe je er goed aan om jezelf standaard te controleren op tekenbeten. Maak er een routine van. Doe dit ook bij eventuele gezinsleden. Kinderen zijn immers extra gevoelig voor het oplopen van een tekenbeet, omdat ze rollen en spelen in het gras, door struiken lopen of misschien zelfs in bomen klimmen.

Teken kunnen zich feitelijk overal in het lichaam vastbijten maar ze hebben wel voorkeur voor bepaalde plekken. Die zou je dus zeker moeten controleren. Dit zijn de oksels, knieholten, liezen, de bilspleet en de randen van het ondergoed. Bij kinderen worden ze vaak ook gevonden achter de oren of in de nek rond de haargrens.

Het gevaarlijke aan tekenbeten is dat ze gemakkelijk over het hoofd kunnen worden gezien. Zo zijn ze pijnloos, waardoor het plekje vaak niet eens opvalt. Daarom is het verstandig er preventief op te controleren. Het is immers van belang dat de teek zo snel mogelijk verwijderd wordt, om de kans op ziekte zo klein mogelijk te maken.

Hoe ziet een tekenbeet eruit?

Een tekenbeet is in principe dus niet pijnlijk. Maar daarnaast is het ook nog eens moeilijk om de beet te vinden omdat het maar een klein plekje op het lichaam betreft. Deze ontstaat meestal binnen een dag of drie na de beet. Vaak herken je het plekje als een soort kring. Deze is meestal rood van kleur, maar kan ook wat blauwig-rood zijn en op een donkere huid ook wat gelig verkleuren of zelfs gewoon openbaren als een egaal gekleurde vlek.

Contact opnemen met de huisarts?

Neem sowieso altijd contact op met de huisarts in geval van twijfel of er sprake is van een tekenbeet of wanneer je niet zeker weet of je de teek hebt kunnen verwijderen.
De ernst maakt immers dat je beter het zekere voor het onzekere kan nemen.
Neem in ieder geval contact op met de huisarts als je de teek niet zelf kunt verwijderen en de teek al meer dan 24 uur in je huid zit. En uiteraard wanneer er sprake is van klachten, wat dus meestal in een wat later stadium zal zijn als je de tekenbeet niet eerder hebt opgemerkt. Ten alle tijd geldt, dat je er het best zo snel mogelijk bij kunt zijn.

De ziekte van lyme

Een teek kan je dus ziek maken als hij tijdens de beet ook zelf ziekteverwekkers bij zich droeg. De teek is dan op zijn beurt weer besmet geraakt doordat hij het bloed van een besmet dier heeft gezogen zoals soms bij vogels of (knaag) dieren het geval is.
De ziekte van lyme ontstaan dan ook door een bacterie die door de besmette teek wordt overgebracht. In dit geval betreft het de bacterie Borrelia burgdorferi.

Een tekenbeet hoeft je dus niet altijd ziek te maken als de teek niet besmet was of als hij zich maar kort in je huid bevond en zich daardoor niet volledig heeft kunnen vol zuigen met bloed.

Hoe dan ook, moet de teek zo snel mogelijk worden verwijderd. Want hoe langer deze in je huid zit, hoe groter de kans is om er ziek van te worden.

Hoe kun je zelf de ziekte van lyme herkennen?

Het lastige bij de ziekte van lyme is dat de klachten kunnen verschillen en er dus niet een kenmerkend ziekteverloop is waarop je de ziekte door middel van symptomen meteen kunt herkennen.

Soms wordt de ziekte dus niet meteen opgemerkt. Dat is al helemaal lastig als je er überhaupt niet op bedacht was dat je een tekenbeet zou kunnen hebben opgelopen. Vandaar ook het belang van het controleren op kringvormige plekjes als je in het groen bent geweest.

Wees in ieder geval bedacht op het volgende (en neem dan dus ook zeker contact op met de huisarts!):

  • Wanneer de verkleuring op je huid waar de tekenbeet zit groter wordt.
    Let op dat dit zelfs tot drie maanden na een tekenbeet nog kan gebeuren. Soms verschijnt de tekenbeet überhaupt pas veel later dan dat de beet heeft plaatsgevonden.
  • Wanneer je in de eerste weken na de tekenbeet klachten krijgt zoals koorts en spier- en/of gewrichtspijn.
  • Ook in bepaalde andere gevallen van klachten moet je alert blijven dat dit met de tekenbeet te maken kan hebben zoals: klachten aan de gewrichten, huid, zenuwen of het hart. Die klachten kunnen namelijk een eerste uiting van de ziekte van Lyme zijn.

De complexiteit van het vaststellen van de ziekte van lyme

De ziekte van lyme wordt vastgesteld doordat een arts naar meerdere factoren kijkt.
Het maakt het een stuk makkelijker als er daadwerkelijk een tekenbeet waargenomen kan worden. Maar als iemand hier ook helemaal niet op bedacht is, kan het lastig zijn om de ziekte van lyme te herkennen. Daarbij verdwijnt de eventuele tekenbeet op den duur vanzelf, terwijl je in werkelijkheid nog steeds besmet kunt zijn en dus ook klachten kunt ervaren.

Vandaar dat de volgende combinatie de kans het grootst maakt om de ziekte toch te kunnen vaststellen:

  • In eerste instantie worden de gezondheidsklachten van de patiënt doorgesproken. Daarna wordt het dossier bekeken om te zien of de klachten verband kunnen hebben met iets anders uit het ziekteverleden van de patiënt.
  • Daarna wordt een inschatting gemaakt van in hoeverre het daadwerkelijk een tekenbeet zou kunnen zijn; heeft de patiënt zich überhaupt kortgeleden in de natuur bevonden?
  • Uiteindelijk wordt er gekeken naar de bloedwaardes. Dit gebeurd door te kijken of er in het bloed antistoffen aanwezig zijn tegen de bacterie Borrelia burgdorferi. Dat is echter nog niet zo gemakkelijk, want het duurt zeker 3 tot 8 weken na de beet voordat je lichaam na de besmetting voldoende antistoffen heeft kunnen aanmaken.

Er bestaat ook een PCR-test die gebruikt kan worden om een stukje huidweefsel mee te onderzoeken. Deze test is dan weer wel in een vroeg stadium mogelijk, maar deze vorm van testen is nog niet algemeen beschikbaar. Daarnaast kan een negatieve test toch besmetting niet geheel uitsluiten.

Als je de teek hebt teruggevonden na de beet, zou je ook (maar dan wel op eigen kosten) de teek zelf kunnen laten testen op het dragen van ziekteverwekkers. Echter, in veel gevallen heb je het niet eens door dat je door een teek gebeten ben. Daarnaast geeft een dergelijke test wederom niet altijd zekerheid. Zo kan het zijn dat de betreffende bacterie niet (meer) bij de teek teruggevonden wordt. In sommige gevallen kunnen er wel nog eventuele andere ziekteverwekkers gevonden worden, maar dat zegt dan nog niet zoveel. Daarnaast kan het zo zijn dat de teek wel de bacterie bij zich droeg maar niet aan jou heeft overgedragen, omdat hij zich nog niet volledig had volgezogen met bloed. Deze manier van testen maakt natuurlijk wel dat je veel zaken met elkaar kunt afwegen als er sprake is van klachten en dat draagt bij tot de beslissing om toch (eventueel preventief) op antibiotica over te stappen.

Je kunt dus tot de conclusie komen dat er geen daadwerkelijke test bestaat die een tekenbeet met honderd procent garantie kan vaststellen. Aangezien ook de klachten kunnen variëren, is het vaststellen van de ziekte van lyme dus (soms) gecompliceerd te noemen.

Daarnaast kan een test ook onterecht een negatieve uitslag leveren in bijvoorbeeld één van de volgende gevallen:

  • De tekenbeet heeft nog te recent plaatsgevonden, zodat er nog geen of niet voldoende antistoffen zijn om waar te nemen.
  • Er kan sprake zijn van een immuunsysteem dat niet optimaal werkt of verstoord is, waardoor er überhaupt geen antistoffen worden aangemaakt.
  • Er zijn verschillende soorten Borrelia bacteriën, die helaas niet allen door dezelfde test kunnen worden opgespoord.
  • De testen zijn niet gevoelig genoeg.
  • De bacterie is ingekapseld of bevindt zich te diep in het weefsel of in het zenuwstelsel om waargenomen te kunnen worden.
  • Testresultaten kunnen ook door menselijk handelen verkeerd geïnterpreteerd worden, bijvoorbeeld door een te strenge toepassing van de criteria.
  • Behandeling

    In geval van een tekenbeet zal antibiotica worden voorgeschreven wanneer de teek langer dan 24 uur in de huid heeft gezeten. De antibiotica kan verschillende tekenziekten tegengaan en moet een dag of 10 geslikt worden, soms langer. Hoe sneller er begonnen wordt, hoe meer kans op succes. Als de teek echter korter dan 24 uur in de huid heeft gezeten, wordt er meestal geen antibiotica uitgeschreven. Dit omdat de kans op de ziekte van lyme dan niet zo groot is en dat dan niet opweegt tegen de eventuele bijwerkingen van de antibiotica.

    Wanneer de ziekte van lyme in een later stadium wordt ontdekt, wordt meestal alsnog antibiotica voorgeschreven die dan vervolgens langer moet worden geslikt. Soms tot wel drie of 4 weken. Soms is helaas het kwaad dan al wel geschied, maar verdere verslechtering kan dan wel voorkomen worden. Meestal zorgt de antibiotica er in ieder geval voor dat de ziekteduur verkort wordt en het ook complicaties in de toekomst kan voorkomen. Meestal is antibiotica in tabletvorm voldoende, in een enkel geval kan er gekozen worden voor toediening via een infuus. Eventueel kan de antibioticakuur op een gegeven moment herhaald worden bij het aanhouden van klachten. Soms kan ook worden ingeschat dat het lichaam de bacterie zelf kan opruimen zonder het gebruik van antibiotica.

    Een Teek Verwijderen! Hoe doe je dat? (Rode Kruis video)

    Betrouwbare informatie

    Wij zijn een onafhankelijke website gespecialiseerd in zorgverzekeringen. Ons doel is het inzichtelijk en transparant maken van informatie over zorgverzekeringen en hiervoor werken we met een vast team van specialisten. Lees meer over Zorgpremies.nl

    Betrouwbare informatie

    Voor de totstandkoming van deze pagina zijn o.a. onderstaande bronnen gebruikt:

    • www.artsenzorg.nl
    • www.gezondheidsplein.nl
    • www.thuisarts.nl

    Medisch advies

    Onze website heeft als doel om bezoekers zo goed mogelijk te informeren over verzekeringen in begrijpbare taal. Wij zijn geen zorgverlener en mogen dan ook geen medisch advies geven. Heb je een medische vraag? Leg deze dan voor aan een arts of een medisch professional. Geeft een arts andere informatie dan hetgeen je op onze website leest, luister dan altijd naar je arts.

    Keurmerk

    Zorgpremies.nl is gecertificeerd door:
    Logo Erkend Vergelijker