Een depressie is een aandoening die de gevoelens en de stemming van een mens raakt, waarbij vooral somberheid een grote rol speelt. Van alle psychische aandoeningen is depressie de meest voorkomende.
Iedereen kan een depressie ontwikkelen; ongeacht leeftijd, afkomst of opleiding. Wel zouden vrouwen er wat gevoeliger voor zijn dan mannen.
Er zijn veel kenmerken te benoemen die tot een depressie kunnen behoren, dat maakt het ook meteen complex. Ieder mens is anders en reageert op een andere wijze. Je kunt dan ook een andere aandoening of zelfs een fysiek ongemak in eerste instantie onterecht voor iets anders aanzien. Daarnaast bestaan er verschillende vormen van depressie. Hoewel somberheid vaak de rode draad vormt, kan de ene vorm bijvoorbeeld weer meer samengaan met angst en de andere vorm misschien juist weer meer met slapeloosheid.
Over het algemeen behoren de volgende kenmerken tot een depressieve aandoening:
Er bestaat geen eenduidig antwoord op wat de oorzaak van een depressie kan zijn. Soms is dit lastig te achterhalen en bovendien zijn er meerdere factoren aan te wijzen.
Zo kan er sprake zijn van een genetisch component. Je hoort weleens zeggen dat depressie ‘in de familie’ zit. Dit hoeft natuurlijk niet altijd zo overgedragen te worden, maar depressie door middel van erfelijkheid wordt wel vaak gezien.
Enigszins aansluitend op het genetische component, is ook hoe jij zelf in elkaar zit, je karakter, bepalend in hoeverre een depressie zich kan ontwikkelen. Hoe sta je in het leven? De ene persoon ziet het leven van nature al rooskleuriger dan de ander. En de een kan makkelijker met veranderingen en/of tegenslagen omgaan. Het lastige is dat je dit soort persoonlijke eigenschappen niet zomaar verandert of er soms zelfs niet eens bewust van bent. Terwijl dit wel kan maken dat je gevoeliger bent voor een depressie dan een ander. Mensen die erg perfectionistisch zijn ingesteld of faalangstig zijn, zijn vaak ook sneller doelwit van het ontwikkelen van een depressie.
Daarnaast kunnen ook juist omgevingsfactoren een rol spelen. Je bevinden in een ongelukkige relatie bijvoorbeeld of zorgen om je kinderen welke doorslaan in een algehele depressie. Maar ook ingrijpende gebeurtenissen zoals het verlies van een familielid, een inbraak, diefstal of ontslag kan maken dat je (ernstig) neerslachtig raakt.
Het ene component kan natuurlijk interacteren met het andere. Maak je een ingrijpende gebeurtenis mee en ben je daarnaast qua karakter ook al wat gevoeliger voor het ontwikkelen van een depressie, dan is dat een gevaarlijke combinatie. Het risico is dan groter dat de ontstane neerslachtigheid in zo’n situatie doorslaat naar een daadwerkelijke depressie.
Ook hormonale veranderingen kunnen aan de grondslag van een depressie liggen, soms van het een op de andere dag. Bepaalde situaties in ons leven gaan gepaard met hormoonschommelingen zoals zwangerschap en de overgang. Maar ook de overgang van kind naar tiener is een ingrijpend proces op hormonaal gebied, vooral betreft de geslachtshormonen. Zo krijgen meisjes hun eerste menstruatie. Die hormonale schommelingen die voor je lichaam erg intensief kunnen zijn, kunnen eventueel ook tot die gevoeligheid leiden waardoor een depressie zich sneller ontwikkelt.
Depressie is sowieso gerelateerd aan ingewikkelde processen in de hersenen.
In de hersenen zijn neurotransmitters betrokken, een soort stoffen die betrokken zijn bij essentiële, uiteenlopende zaken zoals eetlust, concentratievermogen en emoties. Er zijn specifieke neurotransmitters; serotonine en noradrenaline; die expliciet invloed hebben op iemands stemming. Omdat iedereen weer anders is, kan het zo zijn dat hoe jouw neurotransmitters functioneren jou gevoeliger maken voor het ontwikkelen van een depressie.
Tot slot is het natuurlijk ook zo dat stoffen die je tot je neemt, zoals alcohol, drugs en medicijnen, depressieve gevoelens kunnen laten ontstaan of al bestaande sombere gevoelens kunnen versterken.
De duur van een depressie kan erg uiteenlopen, dit hangt immers af van de ernst ervan, welke steun er vanuit de omgeving is en of er daarnaast ook sprake is van andere psychische en/of lichamelijke aandoeningen.
Bovenal speelt natuurlijk ook mee of er al een behandeling is gestart en hoe effectief die aansluit bij de exacte problematiek die ervaren wordt. Een depressie gaat immers niet vaak vanzelf zomaar opeens over. Dit kan natuurlijk wel, doordat je misschien even een periode bewust meer rust neemt en zo tot een bepaalde manier van verwerken komt of omdat je andere inzichten opdoet. Ook kan een uitzichtloze situatie waar je somber over bent, zomaar ineens veranderen. Of er dienen zich opeens onverwachte positieve kansen aan die je weer triggeren om uit het dal te klimmen.
De realiteit is echter helaas vaak zo, dat een depressie voor langere tijd in stand wordt gehouden of er soms zelfs steeds moeilijker uitkomt. Er ontstaat een vicieuze cirkel en je ziet door de bomen het bos niet meer. De helft van de mensen herstelt binnen een maand of drie en bij licht depressieve klachten kan dit al binnen een aantal weken verbeteren. Helaas is het echter niet ondenkbaar dat men maanden tot zelfs jaren kan blijven struggelen. Daarbij is het ook zo dat mensen soms herstellen van een depressie, maar altijd gevoelig blijven voor het opnieuw ontwikkelen ervan.
Gelukkig kan een depressie goed behandeld worden. In alle gevallen is het zo: hoe vroeger je aan de bel trekt, hoe groter de kans op succes is. Als de symptomen al snel ontdekt worden, ben je kneedbaarder om een andere mindset aan te leren. Een vereiste daarbij is dan wel dat je je überhaupt wilt openstellen, het gesprek wil aangaan en erkent dat er sprake is van een probleem dat jou belemmert in het dagelijks leven. En dat is al een hele stap. Je moet je willen openstellen om je beter te leren voelen, wat soms al uitdagend genoeg kan zijn als je neerslachtig bent. Juist als je depressief bent, kan hulp zoeken lastig zijn.
De behandeling van een depressie begint bij de huisarts als zijnde eerste aanspreekpunt. Hij of zij kan ervoor kiezen om medicijnen voor te schrijven, in dit geval antidepressiva genoemd. Ook een psychiater kan dit doen, wanneer hiertoe op een later moment in de behandeling besloten wordt. Ook kan de huisarts je doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater binnen de basis GGZ (Geestelijke Gezondheidszorg) voor licht tot matige problematiek of een gespecialiseerde GGZ voor de wat complexere klachten.
Misschien zit je er totaal niet op te wachten om je verhaal met een vreemde behandelaar te delen, waarbij zaken weer opgerakeld worden die je misschien liever voor jezelf houdt of die je te confronterend vindt. Het is daarom goed om te weten dat er meerdere behandelmogelijkheden bestaan, waarvan de een laagdrempeliger is dan de ander. Zo kun je ervoor kiezen om een behandeling online te volgen. Het voordeel daarvan is dat jezelf openstellen en je verhaal delen misschien makkelijker is, wanneer je een bepaalde afstand ervaart door middel van het scherm dat zich tussen jou en de behandelaar bevindt. Het kan juist ook je voorkeur hebben om iemand face-to-face te spreken. Je spreekt de behandelaar bijvoorbeeld wekelijks, waardoor je niet in één keer je hele verhaal op tafel hoeft te leggen, maar dit stapsgewijs doet en er rustig naartoe werkt wanneer voor jou het juiste moment is bepaalde zaken uit te spreken. Een combinatie tussen online en face-to-face is ook vaak mogelijk om van de voordelen van beide opties te genieten.
Groepsbehandelingen zijn ook een optie, misschien voel je namelijk de behoefte om ervaringen van anderen te horen en wellicht van elkaar te kunnen leren. De nadruk ligt dan ook minder op jezelf, doordat je veel luistert naar anderen en wellicht zelfs anderen van tips kan voorzien. Aan de andere kant is het zo dat je er dan wel aan toe moet zijn om je gevoelens te delen met meerdere mensen en eventuele oefeningen en/of opdrachten te willen aangaan. Weet in ieder geval dat er heel veel soorten begeleiding mogelijk zijn om je te helpen.
Tijdens een depressie is het belangrijker dan ooit om goed voor jezelf te zorgen, iets wat zeer uitdagend zal zijn tijdens een depressie. Een lagere weerstand kan je namelijk vatbaarder maken voor depressieve klachten. Gezond eten en drinken, je veel begeven in de buitenlucht en lekker in beweging zijn is dus aan te raden. Dit draagt ook bij aan je zelfbeeld; je beter voelen over jezelf. En sporten en wandelen zijn bijvoorbeeld activiteiten die daarnaast ook kunnen dienen als uitlaatklep. Gevoelens uiten is immers zeer belangrijk, het opschrijven van hetgeen je voelt en ervaart is daarin ook een goede optie. Al is het maar een aantal zinnetjes voor het slapengaan. Je kunt een en ander op deze wijze makkelijker van je af zetten, wat ook het slapen ten goede komt. Ook kun je door middel van schrift makkelijker vergelijkingen maken in de loop der tijd om je vooruitgang beter te kunnen monitoren.
Tevens is het belangrijk om actief te zijn en sociale contacten te hebben. Het belang van een vaste dagstructuur mag niet onderschat worden. De hele dag in bed blijven zal je geen goed doen wanneer je daarmee je dagelijks ritme kwijt raakt, als je toch al moeite hebt met het oppakken van de dagelijkse zaken. Het is in geval van depressie fijn als sommige zaken juist enigszins voorspelbaar zijn.
Antidepressiva is de benaming voor de medicatie die je krijgt voorgeschreven door de huisarts of de psycholoog tijdens een depressie. Deze medicatie beïnvloedt in veel gevallen de eerder genoemde neurotransmitters serotonine en noradrenaline die zeer veel invloed kunnen hebben op het ontstaan en instandhouden van depressieve gevoelens.
Het is belangrijk om je in eerste instantie goed te realiseren dat antidepressiva weliswaar depressieve klachten bestrijden, maar niet de oorzaak van de ziekte kan genezen. Het is dus niet zo dat de klachten opeens weg zijn en ook daadwerkelijk gegarandeerd weg zullen blijven als je met de medicatie stopt. Het is daarom van belang ook naast het slikken van antidepressiva actief te werken aan hetgeen dat (mogelijk) de depressieve klachten veroorzaakt zoals met cognitieve therapie of groepssessies.
Hoewel er veel bekend is over de verschillende soorten medicijnen die tegen depressie kunnen worden uitgeschreven, kan het complex zijn om te bepalen welk middel voor jou het meest geschikt is. De werking verschilt per persoon en ook de bijwerkingen kunnen bij ieder mens weer anders tot uiting komen. Daarbij moet het middel meestal ook eerst een tijd geslikt worden, willen er positieve resultaten opgemerkt worden. Om te bepalen of het medicijn aanslaat moet een middel zeker twee tot zes weken geslikt worden. Echter, om een goed resultaat te verkrijgen is een duur van een aantal maanden meer aan te raden.
De arts die medicatie voorschrijft zal dus een goed gesprek met je moeten aangaan waarbij je klachten goed worden ondervraagd. Immers, de ene vorm van depressie is anders dan de andere. Wanneer je naast somberheid, bijvoorbeeld ook slaapproblemen ervaart, dan zal wellicht een ander middel voor jou geschikt zijn dan iemand die naast somberheid vooral ook last heeft van angstklachten. Ook zal de arts op de hoogte moeten zijn van de rest van je gezondheid. Hij zal wellicht een andere keuze maken voor een medicijn als hij weet dat er bijvoorbeeld ook nog andere lichamelijke klachten mee spelen.
Ook de dosering van het voorgeschreven medicijn zal vooraf uiteraard goed bekeken moeten worden.
Meestal wordt deze geleidelijk opgebouwd tot aan een bepaald niveau. Vanaf dat moment zul je dan vaak ook pas verlichting ervaren. Maar dit houdt wel in dat je in eerste periode wat meer last van bijwerkingen kunt hebben. Deze kunnen variëren van: vaak een droge mond hebben, misselijkheid ervaren, zenuwachtig zijn, trillen, een lager libido hebben of (vooral in het begin) veel angstig zijn. Dit is helaas dan even een fase waar je doorheen moet, waarbij het belangrijk is om goed in gedachten te houden dat dit niks met achteruitgang te maken heeft.
De doorverwijzing van een arts is vaak nodig om zorg rondom depressie vergoed te krijgen. Veel psychotherapie welke gegeven wordt uit in ieder geval de basis GGZ wordt dan vergoed vanuit de basisverzekering. Wel wordt hier eerst je eigen risico voor aangesproken. Een aanvullende verzekering is in ieder geval niet altijd per se noodzakelijk voor het vergoed krijgen van gespecialiseerde hulp. Dit is wel iets wat verstandig is om van tevoren de polisvoorwaarden op te zoeken. Ook worden de meeste antidepressiva vergoed vanuit de basisverzekering.
Wij zijn een onafhankelijke website gespecialiseerd in zorgverzekeringen. Ons doel is het inzichtelijk en transparant maken van informatie over zorgverzekeringen en hiervoor werken we met een vast team van specialisten. Lees meer over Zorgpremies.nl
Voor de totstandkoming van deze pagina zijn o.a. onderstaande bronnen gebruikt:
Onze website heeft als doel om bezoekers zo goed mogelijk te informeren over verzekeringen in begrijpbare taal. Wij zijn geen zorgverlener en mogen dan ook geen medisch advies geven. Heb je een medische vraag? Leg deze dan voor aan een arts of een medisch professional. Geeft een arts andere informatie dan hetgeen je op onze website leest, luister dan altijd naar je arts.
Zorgpremies.nl is gecertificeerd door:
Contact